انواع فناوری وتکنولوژی

فناوری بر اساس دیدگاه هایی مختلف طبقه بندی می شود که موارد مهم آن ها عبارتند از:

 

طبقه بندی بر اساس میزان پیچیدگی و سطح پیشرفته بودن:

۱- فناوری پیشرفته: فناوری پیشرفته به کلیه فناوری های پیچیده یا پیشرفته ای اطلاق می شود که دارای ویژگی های زیر باشند:
• شدت تحقیق و توسعه و به عبارت دیگر هزینه تحقیق و توسعه نسبت به فروش یا درآمد آن ها بسیار بالا است.
• معمولا ارزش افزوده حاصل از توسعه و تجاری سازی محصولات و خدمات آن ها بالا است.
• سهم نیروی انسانی دانشی در آن بسیار زیاد است.
• نوآوری مبتنی بر فناوری نقشی کلیدی در توسعه محصولات/ خدمات آن ها دارد.
• سرعت تغییرات چرخه عمر فناوری و نرخ جایگزینی فناوری در آن بالا باشد.
۲- فناوری متوسط: فناوری متوسط به فناوری هایی اطلاق می شود که بین فناوری های پیشرفته و فناوری های سطح پایین قرار می گیرند.
۳- فناوری سطح پایین: فناوری سنتی به فناوری هایی اطلاق می شود که در سطحی گسترده از جامعه استفاده می شوند و به طور کلی دارای ویژگی های زیر هستند:
• شدت تحقیق و توسعه و به عبارت دیگر هزینه تحقیق و توسعه نسبت به فروش یا درآمد آن ها بسیار کم است.
• معمولا ارزش افزوده حاصل از توسعه و تجاری سازی محصولات و خدمات آن ها کم است.
• سهم نیروی انسانی دانشی در آن بسیار کم است.
• سرعت تغییرات چرخه عمر فناوری و نرخ جایگزینی فناوری در آن ها کم است.

طبقه بندی بر اساس حوزه کاربرد:

۱- فناوری محصول: این فناوری ها دربرگیرنده فناوری هایی هستند که در ترکیب محصول/ خدمت بکار گرفته می شوند و معمولا منجر به ارائه محصول یا خدمت مشخص و جدیدی می شوند.
۲- فناوری فرایند: این فناوری ها دربرگیرنده فناوری هایی هستند که در فرایند و زنجیره ارزش سازمان برای ارائه محصولات و خدمات استفاده می شوند و بر نحوه و کیفیت ارائه محصولات و خدمات تاثیر گذارند.

طبقه بندی از منظر راهبردی:

۱- فناوری های کلیدی: آن دسته از فناوری ها که برای جایگاه رقابتی شرکت حیاتی هستند و معمولا به خود شرکت اختصاص دارند و شرکت را از سایر رقبا متمایز می کنند. این فناوری ها معمولا مزیت رقابت شرکت بوده و در ابتدای دوره رشد در چرخه عمر خود هستند.
۲- فناوری های پایه: آن دسته از فناوری ها که اختصاصی نیستند و برای همه اعضای یک صنعت در دسترس هستند. با این وجود برای طراحی، تولید و تحویل موثر محصولات و خدمات شرکت و سطح کیفیت آن حیاتی می باشند.
۳- فناوری های پیشگام: آن دسته از فناوری های نوظهور یا موجود که توانمندی هایی خاص دارند و اگر با فناوری های کلیدی یا توانمند ساز موجود ترکیب یا جانشین آن ها شوند فرصت های رقابتی خاصی ایجاد می کنند. این دسته از فناوری ها معمولا هنوز در انتهای دوره نوزادی چرخه عمر خود هستند و توسط رقبای اصلی استفاده نشده اند ولی پتانسیل این را دارند که در آینده ای نزدیک به فناوری کلیدی و مزیت رقابتی آینده، تبدیل شوند.
۴- فناوری های جنین (اولیه): این فناوری ها همان فناوری های نوظهوری هستند که در ابتدای دوره نوزادی خود بوده و معمولا در حال حاضر صرفا در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی و به صورت تحقیقات پایه ای به آن ها پرداخت می شود.

تکنولوژی جدید

یک تکنولوژی جدید هر نوع تکنولوژی جدیداً تولید یا اجراشده ای است که اثری بارز و مشخص بر روش تولید کالاها یا ارایه خدمات به وسیله یک شرکت دارد. لزومی ندارد که این تکنولوژی برای دنیا جدید باشد بلکه همین طور که برای شرکت، جدید باشد کافی است. تکنولوژی جدید اثری عمیق بر بهبود بهره وری و حفظ جایگاه رقابتی یک شرکت دارد. نمونه چنین تکنولوژی ای یک نرم افزار کامپیوتری جدید است که می تواند نقشه های مهندسی ترسیم کند. و جایگزین ترسیم دستی شود.

 تکنولوژی نوظهور

یک تکنولوژی نوظهور هر نوع تکنولوژی است که هنوز به طور کامل تجاری و به بازار عرضه نشده است. اما ظرف حدود پنج سال آینده این چنین خواهد شد.ممکن است در حال حاضر کاربرد آن محدود باشد اما انتظار می رود در آینده به شکلی قابل ملاحظه تکامل یابد. نمونه های تکنولوژی های نوظهور عبارتند از مهندسی ژنتیک ، نانو تکنولوژی ، ابررسانایی و … . این تکنولوژی ها می توانند موجب بروز تغییراتی بزرگ در نهاد های اجتماعی و در خود اجتماع شوند.

 تکنولوژی پیشرفته

به تکنولوژی های مدرن یا پیچیده اطلاق می شود. اگر شرکتی ویژگی های زیر را دارا باشد، آنگاه آن را شرکت بهره مند از تکنولوژی پیشرفته می نامند.(لارسن و راجرز ،۱۹۸۸; مورمن و ون گینلو،۱۹۹۰):

• از کارکنان با تحصیلات بالا استفاده می کند.
• تکنولوژی اش با سرعت بیش تری از دیگر صنایع در حال تغییر است.
• با نوآوری تکنولوژیک رقابت می کند.
• بودجه تحقیق و توسعه آن بالاست.
• می تواند از تکنولوژی برای رشد سریع استفاده کند.

برخی شرکت های پیشرفته ممکن است از تکنولوژی فوق پیشرفته استفاده کنند.

 تکنولوژی بسیط

واژه تکنولوژی بسیط به آن دسته از تکنولوژی های اطلاق می شود که در بخش های بزرگی از جامعه انسانی گسترده شده اند. بسیاری از صنایع که ویژگی های زیر را دارند از این نوع تکنولوژی استفاده می کنند:

• آنها از کارکنانی با سطح آموزش یا مهارت نسبتاً پائین استفاده می کنند.
• آنها از عملیات دستی یا نیمه خودکار استفاده می کنند.
• مخارج تحقیقی آنها پائین است.(زیر میانگین صنعت)
• پایه تکنولوژی مورد استفاده با ثبات است و چندان تغییر نمی کند.
• کالاها تولید شده عمدتاً از نوعی هستند که نیازهای اساسی انسان را تامین می کنند.نیازهایی چون غذا ، مسکن ، پوشاک و خدمات اساسی انسانی.

 تکنولوژی متوسط

بین تکنولوژی های پیشرفته و تکنولوژی های بسیط قرار می گیرند. صنعت خودکار و کالاهای مصرفی از جمله نمونه هایی اند که از این نوع تکنولوژی بهره می گیرند.

 تکنولوژی مناسب

از واژه تکنولوژی مناسب برای نشان دادن یک تناسب بین تکنولوژی مورد استفاده و منابع لازم برای بهره برداری بهینه از آن استفاده می کنند. این تکنولوژی می تواند از هر سطحی باشد. بسیط متوسط یا پیشرفته.

 تکنولوژی کدگذاری شده در مقابل تکنولوژی خاموش

یک تکنولوژی را می توان حفظ و به نحوی موثر میان کاربران منتقل کرد اگر به شکلی کدگذاری شده و رمزدار بیان شود . مانند یک نقشه مهندسی، یک فرم کدگذاری شده برای بیان شکل ، بعد و قدرت تحمل یک کالا.

تکنولوژی خاموش ، دانشی است نامدون و نانوشته به روشی یکسان برای گروهی از مردم بیان یا ارائه نمی شود.معمولاً بر پایه تجارب استوار است. طراحان این تکنولوژی آنها یی اند که دانش فنی مورد نظر را در اختیار دارند.

برنامه ها و طرح های شاگردی و کارآموزی می توانند به عنوان وسیله ای برای انتقال دانش پنهان حوزه ها یا حرفه های خاص استفاده شوند.اگر تکنولوژی به شکل کدگذاری شده باشد انتقال آن ساده تر خواهد بود.